16
Quốc tế -
ThứBa6-4-2021
Đàm phán hạt nhân Iran:
Triển vọng giữa nhiều thách thức
VĨ CƯỜNG
N
gày6-4(giờđịaphương),
các phái đoàn Iran và
các nước thuộc nhóm
P5+1 (Mỹ, Nga, Trung Quốc,
Pháp, Anh và Đức) sẽ nhom
họp trực tiếp tại thủ đôVienna
(Áo), thảo luận về số ph n
c a thỏa thu n h t nhân Iran
ký năm 2015. Trong bối c nh
bốn nămcăng thẳngMỹ - Iran
với nhiều lúc tưởng chừng
chi n tranh đã c n kề, việc
Iran chịu ngồi đàm phán hòa
bình với nhóm P5+1 là một
bước đột phá lớn.
Bước khởi đầu tích cực
Cuộc gặp được đánh giá là
nỗ l c nghiêm túc đầu tiên
nhằmkhôi phục thỏa thu n sau
gần ba năm Mỹ đơn phương
rút khỏi dưới nhiệm kỳ tổng
thống Donald Trump. Cuối
tuần trước, Liên minh châu
Âu (EU) và Iran cũng đa có
cuôc họp trực tuyến thảo luận
vê kh năng Mỹ quay trở l i
với thỏa thu n va cach thưc
đảm bảo tất cả cac bên thực
thi nghiêm túc văn kiên nay.
Hãngtin
Reuters
chobi ttheo
thông tin ma các nước tham
gia đã tuyên bố, hội nghị ngày
6-4 d ki n sẽ đưa ra các nội
dung rõ ràng về cac bươc My
dỡ bỏ các lệnh trừng ph t vơi
Iran, lộ trình để Iran thực hiên
cac camkết theo thoa thuận về
cắt gi mquymô chương trình
h t nhân trong nước, cũng như
th o lu n về tổ chức các cuộc
h p giữa các y ban gồm các
chuyên gia chuyên ngành.
Hôm 4-4, trong cuộc điện
đàm giữa Ngo i trưởng Iran
Mohammad Javad Zarif và
người đồng c pAnh Dominic
Raab theođề nghị c aLondon,
ông Raab đã khẳng định nước
này sẽ nỗ l c h t sức để các
cuộc đàm phán mang l i k t
qu . Ông Zarif thì kêu g i
các nước châu Âu tham gia
đàm phán lần này ph i có
tinh thần “xây d ng”, nhắc
l i l p trường từ trước đ n
nay về thỏa thu n h t nhân
c a nước này sẽ không thay
đổi. Ông cũng đề nghị các
nước châuÂu ph i hành động,
th c thi m i nghĩa vụ trong
thỏa thu n và dừng th c thi
các lệnh trừng ph t c a Mỹ
nhằm vào Iran.
Thách thức cần phải
giải quyết
Theo hãng tin
Politico
, để
khôi phục thỏa thu n h t nhân
Iran cũng như đ m b o thỏa
thu n được tuân th trong
tương lai đòi hỏi các bên đối
tho i ph i tìm cách thỏa mãn
điều kiện c a nhau trong bối
c nh c Mỹ và Iran đều chưa
thay đổi l p trường c a mình.
Mỹ vẫn theo đuổi cách
ti p c n là Iran ph i tuân th
các cam k t trong thỏa thu n
trước, rồi mới xem xét dỡ bỏ
c m v n từng phần. Ngược
l i, Iran cương quy t b o vệ
quan điểm là các lệnh trừng
ph t ph i được dỡ bỏ hoàn
toàn trước khi ti n hành đàm
phán. Việc Mỹ và Iran kiên
quy t theo đuổi cách ti p c n
trái chiều này ph n ánh th c
t là lòng tin giữa các bên vẫn
chưa được thi t l p, nhiều
kh năng sẽ gây nh hưởng
không ít tới hội nghị sắp tới.
Cũng cần lưu ý là sau khi
Tổng thống Joe Biden lên
nắm quyền, Nhà Trắng đã
có một số động thái tích c c
với Iran. Có thể kể đ n việc
h y bỏ quy t định khôi phục
các lệnh trừng ph t c a Liên
Hãng thông tấn
IRNA
(Iran) ngày 4-4 dẫn lờiThứ trưởng
Ngoại giao Abbas Araqchi, người sẽ dẫn đầu phái đoàn
ngoại giao Iran tham gia hội nghị Vienna, cho biết nước
này sẽ “không nói chuyện trực tiếp hoặc gián tiếp với
Mỹ tại Vienna”.
“Chính sách của Iran về vấn đề này rất rõ ràng và đơn
giản: Mỹ phải quay trở lại thỏa thuận hạt nhân 2015, tuân
thủ thỏa thuận và dỡ bỏ các lệnh trừng phạt chống lại
Iran” - quan chức Iran nói.
Theo lời ông Araqchi, phái đoàn của Tehran sẽ chỉ
gặp các nước còn lại thuộc nhóm P5+1 và đại diện EU.
Trong một diễn biến khác có liên quan cùng ngày,
Giám đốc Tổ chức Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI)
Ali Akbar Salehi cho biết nước này đã sản xuất được 50
kg nguyên liệu uranium với độ tinh khiết 20%. Theo kế
hoạch, AEOI sẽ tiến hành sản xuất 120 kg uranium tinh
khiết 20% trong vòng một năm. Tuy nhiên, theo ông
Salehi, nếu Mỹ đồng ý quay trở lại thỏa thuận và Iran
kiểm chứng được điều đó, Tehran sẽ có thể ngay lập tức
ngừng việc làm giàu uranium tinh khiết 20% cũng như
những hoạt động tương tự.
Họ đã nói
Theo quan điểm của chúng
tôi, ưu tiên trướcmắt làphải đối
phó với cuộc khủng hoảng hạt
nhân đang leo thang với Iran
khi nước này đang tiến tới việc
có đủ nguyên liệu để sản xuất
vũ khí. Chúng tôi sẽ tái lậpmột
số cam kết có tính ràng buộc
xung quanh vấn đề hạt nhân
Iran để đảm bảo kịch bản đó
không xảy ra.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ
JAKE SULLIVAN
Việc Mỹ và Iran
kiên quyết theo đuổi
cách tiếp cận trái
chiều phản ánh
thực tế là lòng tin
giữa các bên vẫn
chưa được thiết lập.
97
người tại Indonesia và Timor Leste đã thiệt mạng do bão Seroja, theo
hãng tin
Reuters
. Chiều5-4, giới chức Indonesiabáocáo70người chết và
70 người khácmất tích.TạiTimor Leste, ít nhất 27 người đã thiệt mạng.
Trong 24 giờ tới, bão Seroja sẽ còn mạnh thêm nhưng sẽ di chuyển ra
xa các đảo của Indonesia và Timor Leste.
HOÀN ĐỨC
Hợp Quốc đối với Iran, dỡ bỏ
lệnh c m đi l i nhằm vào giới
chức Iran t i NewYork, đồng
thời thể hiện quan điểmmuốn
tham gia trở l i thỏa thu n và
ch p nh n lời đề nghị c a các
đồng minh châu Âu tham gia
th o lu n về v n đề này.
Điều này cho th y chính
quyền c a Tổng thống Biden
muốn h n ch các ho t động
h t nhân c a Iran bằng các
biện pháp ngo i giao, thay
vì chính sách “gây áp l c tối
đa” như thời ông Trump. Về
cơ b n, đây là cách ti p c n
“dễ thở” và ki n t o cơ hội
hơn cách làm cũ nhưng nhìn
chung vẫn là Washington
muốn Tehran làm theo yêu
cầu c a mình nên sẽ chưa
đ sức thuy t phục lòng tin
c a Iran.
Trên th c t , giới lãnh đ o
Mỹ khi bước vào hội nghị
Vienna cũng đã nh n thức
rõ các khó khăn khi đối tho i
với Iran. Phát ngôn viên Nhà
Trắng Jen Psaki trong cuộc
h p báo ngày 4-4 đã lên ti ng
thừa nh n: “Chúng tôi nh n
thức rõ về những trở ng i còn
tồn t i và sẽ cân nhắc làm
những việc cần thi t để ti n
trình đàm phán được thu n
lợi trong kh năng c a mình.
Chúng tôi hiện t i không quá
kỳ v ng vào kh năng có thêm
một cuộc gặp song phương
giữa Mỹ và Iran nhưng sẽ giữ
thái độ cầu thị”.
Nhìn chung, bươc đôt pha
chỉ co thê đạt đươc nếu cả
My va Iran cùng thiên chi đôi
thoại. Một thỏa thu n được
tôn tr ng đầy đ sẽ là điểm
tích c c về an ninh cho toàn
bộ khu v c và là cơ sở vững
chắc cho m i cuộc th o lu n
khác trong tương lai.•
Ngày 5-4, Malaysia bắt đầu phiên tòa xem xét kháng
cáo c a c u th tướngNajib Razak liên quan b n án dành
cho ông trong vụ bê bối Quỹ đầu tư nhà nước Malaysia
1MDB, theo hãng thông t n
Bernama
. Trước đó, lu t sư
c a ông Najib Razak đã đề nghị hoãn phiên tòa ít nh t
một tháng để bổ sung bằng chứng nhưng các thẩm phán
đã bác đề nghị này.
Các công tố viên phát hiện Quỹ 1MDB dính líu tới các
hành vi tham nhũng và rửa tiền, làm th t thoát nhiều t
USD. Trong đó, 2,6 t USD được phát hiện được chuyển
tới tài kho n cá nhân c a ông Najib Razak.
Tháng 7-2020, ôngNajibRazak đã bị TòaThượng thẩm
Kuala Lumpur tuyên án 12 năm t và kho n ph t 210 triệu
ringgit (49,4 triệuUSD) vì tội l mdụng chức vụ. ÔngNajib
Razak còn ph m ba tội danh l m dụng tín nhiệm và ba tội
danh rửa tiền, mỗi tội danh bị ph t 10 năm t . Tuy nhiên,
vị c u th tướngMalaysia ch ph i chịu ph t tổng 12 năm
t do các b n án được th c hiện đồng thời.
Phía ông Najib Razak ph nh n t t c tội danh trên và
đã nộp b n kháng cáo gồm 307 điểm. Trong thời gian xử
phúc thẩm, ông Najib Razak được t i ngo i sau khi nộp
2 triệu ringgit (4,8 triệu USD) tiền b o lãnh.
D ki n b n án phúc thẩm sẽ được tuyên trong ngày
22-4. Tuy nhiên, n u ông Najib Razak bị b n án b t lợi
và ti p tục kháng cáo, quá trình này có thể kéo dài hàng
tháng hoặc hàng năm trời. C u th tướng Malaysia có
thể nộp đơn kháng cáo lần lượt lên Tòa Tối cao, quốc
vương Malaysia hoặc th m chí ch p nh n b n án nhưng
xin ân xá.
HOÀN ĐỨC
Thế giới 24 giờ
Phái đoànMỹ
(trái)
và phái đoàn Iran
(phải)
trong cuộc gặp ký kết thỏa thuận hạt nhân Iran
hồi tháng 6-2015. Ảnh: REUTERS
Iran chuẩn bị nhómhọp trực tiếp với Mỹ và các nước trong nhómP5+1 về khả năng khôi phục
thỏa thuận hạt nhân.
Bắt đầu xử phúc thẩm cựu thủ tướng Malaysia Najib Razak
Cựu thủ tướngMalaysiaNajib Razak
(giữa, áo vest xám)
tới
Tòa Phúc thẩmtại TP Putrajaya hôm5-4. Ảnh: BERNAMA
• ASEAN:
Ngày 5-4, Brunei -
nước ch tịch Hiệp hội Các quốc
gia Đông Nam cho bi t nước
này đã triệu t p hội nghị t i trụ
sở Ban Thư ký ASEAN (Jakarta,
Indonesia) để bàn về tình hình
Myanmar, theo hãng tin
Reuters
.
Thời gian diễn ra cuộc h p không
được công bố.
• Thổ Nhĩ Kỳ:
Ngày 5-4,
nước này bắt 10 đô đốc h i quân
về hưu sau khi tuyên bố chung
c a h - c ng 94 c u tướng h i
quân khác - bị so sánh với việc
đ o chính, theo hãng thông t n
Anadolu
. B n tuyên bố được đưa
ra ngày 3-4 với nội dung c nh báo
chính ph trước lo ng i Ankara
sẽ rút khỏi Công ước Montreux
- điều ước quốc t về hai eo biển
c a Thổ Nhĩ Kỳ là Bosporus và
Dardanelles.
HOÀN ĐỨC
