14
Phóng sự - Chuyên đề -
ThứNăm1-11-2018
“Thế gian là cuộc luân hồi tài hoa”
Nhà văn KimDung vừa qua đời, nhiều người đọc của ông trên thế giới,
trong đó có Việt Nam, thương tiếc mà không bi ai, vì tuy không nói ra
nhưng họ hiểu “Bay tuyết liền trời bắn hươu trắng, Cười sách thần hiệp
dựa uyên xanh” của ông là một giá trị vượt thời gian.
Nhưng trong số người đọc ấy còn có một loại có phần đặc biệt hơn -
những người dịch. Một trong những người dịch Kim Dung ở Việt Nam
sau tháng 4-1975 là nhà nghiên cứu Cao Tự Thanh có lối tưởng niệm của
mình. Ông tự cho rằng mình là người mang ơn Kim Dung vì đã dịch sách
của nhà văn này để sống (năm 1999-2000 ông Cao Tự Thanh có dịch hai
bộ truyện của Kim Dung là
Xạ điêu anh hùng truyện
và
Lộc Đỉnh ký
). Ông
cũng có lối nhìn của một người nghiên cứu về tác phẩm của Kim Dung
qua bài
“Ngư i hùng và ngư i tình trong truyện Kim Dung”
mà
Pháp Luật
TP.HCM
giới thiệu bên cạnh.
Bài thơ ngắn của nhà nghiên cứu Cao Tự Thanh dưới đây cho thấy cái
nhìn của một người nghiên cứu về Kim Dung “Thế gian là cuộc luân hồi
tài hoa” bên cạnh cách nói của một dịch giả về một thông điệp của Kim
Dung “Tình là chi, hỏi cõi người” (
Vấn thế gian, tình thị hà vật…
).
Tiễn
Đao quang kiếm khí tan rồi,
thế gian là cuộc luân hồi tài hoa.
Đêm dài trăng sáng ngư i xa,
bể dâu đạo nghĩa phong ba giang hồ.
Hào tình máu lệ thà khô,
không minh chủ chẳng cơ đồ thì thôi.
Tình là chi, hỏi cõi ngư i,
mà đem sống chết một đ i trao nhau?
31-10-2018
CAO TỰ THANH
Vài nét về nhà văn Kim Dung
Tiểu thuyết gia Kim Dung vừa qua đời ở tuổi 94 tại BV Hong Kong vào
tối 30-10, sau thời gian dài chiến đấu với bệnh tật.
Kim Dung tên thật là Tra Lương Dung, sinh năm 1924 tại Chiết Giang
(TrungQuốc) trongmột gia tộc khoa bảng với ông cố là nhà thơ nổi tiếng,
còn ông nội là tri huyện Đan Dương ở tỉnh Giang Tô. Kim Dung nổi tiếng
với 15 tiểu thuyết võhiệp lừngdanhnhư
Anhhùngxạđiêu, ỶThiênĐồLong
ký, LộcĐỉnhký, Tiếungạogianghồ, LụcMạchThầnkiếm, ThiênLongBát bộ...
Ông được bạn đọc bình chọn là tác giả tiểu thuyết võ hiệp xuất sắc
nhất thế kỷ 20 và được mệnh danh là “Võ lâm minh chủ” về sách kiếm
hiệp. Ông cũng là người sáng lập tờ
Minh Báo
nổi tiếng tại Hong Kong.
Ông nằm trong số những nhà văn Trung Quốc có tác phẩm bán chạy
nhất mọi thời đại. Sách của ông đã được in hơn 300 triệu bản và được
bán khắp nơi trên thế giới.
CAOTỰTHANH
T
rên văn đàn tiểu thuyết võ
hiệp Trung Hoa hiện đại, Kim
Dung là một trong những tác
giả đứng đầu. Dĩ nhiên người đọc
thuộc nhiều nhóm xã hội với trình
độ văn hóa, nghề nghiệp, lứa tuổi,
giới tính... khác nhau ưa thích tác
phẩm của ông từ những khía cạnh
khác nhau. Nhưng nhìn chung phần
đông đều bị lôi cuốn bởi các nhân
vật trong đó, tìm thấy ở họ những
nét phù hợp với tâm tư và khát
vọng của mình.
Trên đường hướng này, có thể
tìm hiểu các nhân vật người hùng
và người tình trong tiểu thuyết võ
hiệp của Kim Dung.
Bậc anh hùng thường dân
Nói chung, nhân vật người hùng
trong tiểu thuyết võ hiệp phải có võ
công cao cường hay trí tuệ trác việt.
Người hùng thì không được thất bại,
mà nếu thất bại cũng không được
tầm thường, nên võ công và trí tuệ
hơn đời phải là phẩm chất tất yếu
của họ. Nhưng theo tiêu chuẩn này
thì Quách Tĩnh trong
Xạ điêu anh
hùng truyện
lại không phải là một
người hùng trọn vẹn: Yrất ngu ngốc
trong chuyện học võ, trong ứng xử
và đôi khi trong cả tình yêu.
Tuy nhiên, tính cách và số phận
nhân vật Quách Tĩnh của KimDung
lại bàng bạc màu sắc triết học “pháp
tự nhiên” (học theo tự nhiên) của
Đạo gia. Theo đó, con người giữ
được chân tính, không tham cầu
quá phận, không trí xảo, ít mưu
mô là con người lý tưởng. Hoàng
Dược Sư văn võ kiêm toàn, Hoàng
Dung tâm tư tinh tế, Thành Cát Tư
Hãn hùng tâm cái thế, Âu Dương
Phong cơ trí hơn người... nhưng
so ra đều không bằng Quách Tĩnh
chính vì lý do này.
Chính Kim Dung cũng viết “Bậc
anhhùngmà
Xạđiêuanhhùng truyện
đề cao là người thường dân Quách
Tĩnh chất phác, trọng hậu chứ không
phải là Thành Cát Tư Hãn tiêu diệt
nhiều quốc gia”. Sự chất phác ấy
đã ít nhiều giúp Quách Tĩnh tránh
được những bi kịch nội tâm ở Kiều
Phong hay Trương Vô Kỵ.
“Làm người chỉ cần
không thẹn với lòng”
Những người hùng cũng phải
hoạt động trong một hệ thống thiết
chế, tổ chức và quan hệ xã hội, phải
chịu sự chế định của hệ thống này
ít nhất là ở mức độ tương ứng với
sự thừa nhận mà nó dành cho họ.
Nhưng chính nghĩa giang hồ cũng
sản sinh và dung dưỡng những kẻ
đạo đức giả như Nhạc Bất Quần,
nên nhiều người hùng của Kim
Dung phải đối đầu với cả những
bất công của chính nghĩa.
Cho nên đạo nghĩa không phải
là giá trị cao nhất mà Kim Dung
khẳng định. Sau khi được Trương
Tam Phong khuyên “Làm người chỉ
cần không thẹn với lòng”, Trương
Vô Kỵ đã từ bỏ chức Giáo chủMinh
giáo để tự do tới với Triệu Minh:
Một động cơ hành động quan trọng
Nhân vật Tiểu LongNữ
(do diễn viên
Lý Nhược Đồng đóng)
trong phim
chuyển thể từ truyện
Thần Điêu đại
hiệp
của KimDung. Ảnh: Internet
của các nhân vật trong tác phẩmKim
Dung là tình cảm. Điều này có liên
hệ với một chân lý không phải lúc
nào cũng được người ta ghi nhớ, đó
là những ai có tình cảm chân thành
và lương tri lành mạnh mới có thể
có đạo đức theo nghĩa đích thực của
từ này. Chính từ đây, có thể nhìn
qua các nhân vật người tình trong
tác phẩm Kim Dung.
Người tình hoàn chỉnh
người hùng
Dễ thấy rằng hầu hết những người
tình trong tiểu thuyết võ hiệp của
KimDung cũng sống theo tinh thần
và phong cách người hùng.
Nỗi yêu thương nhớ tiếc bạn
đời không nguôi
của Kiều Phong
với A Châu và
Hoàng Dược Sư
với vợ, sự phấn
đấu bảo vệ tình
yêutrongmốitình
của HoàngDung
với Quách Tĩnh,
DoanhDoanhvới
Lệnh Hồ Xung
hay Triệu Minh
vớiTrươngVôKỵ
có nhiều nét đẹp. Nhưng lòng chung
thủy trước sau như một trong tình
cảm của Mục Niệm Từ với Dương
Khang và Nhạc Linh San với Lâm
Bình Chi, thậm chí những tình cảm
vô vọng của Du Thản Chi với ATỷ
hay của ATỷ với Kiều Phong, của
Quách Tường với Dương Quá, của
Nghi Lâm với Lệnh Hồ Xung cũng
nhiều khi khiến người ta phải ngỡ
ngàng, xúc động.
Có thể nói nhiều nhân vật người
tình của Kim Dung chính là những
người hùng trong lãnh vực tình cảm,
và vì tình yêu vốn vẫn tự do hơn
tài năng và đạo đức nên trong nhiều
trường hợp họ còn mạnh mẽ hơn cả
những người hùng. Hành xử theo
lý lẽ của trái tim, nhiều khi họ phải
vượt khỏi chính mình để chống lại
sự ràng buộc của thứ đạo nghĩa tầm
thường với các tín điều công cộng.
Trong cuộc đời ai không làmđược
những điều mình muốn thì phải làm
những điều mình không muốn, và
người tìnhTrương
Vô Kỵ đã vượt
xa người hùng
Trương Vô Kỵ
trên phương diện
tự do làm chủ số
phận của bản thân.
Chínhvì vậymà
trong tiểu thuyết
võ hiệp của Kim
Dung nhân vật
người tình là hệ
thống ấn chứng
đồng thời góp phần hoàn chỉnh nhân
vật người hùng về tâm lý cũng như
phẩm chất.
Đây cũng là lý do khiến nhiều
người thích Triệu Minh hơn Tiểu
LongNữ hay thấyQuáchTĩnh không
bằng Kiều Phong…•
Nhà văn
KimDung.
Ảnh:
Internet
Nếu những nhân vật
người hùng của Kim
Dung góp phần nhắc
nhở cá nhân về thái độ
và trách nhiệm đối với
xã hội, thì các nhân vật
người tình của ông cũng
góp phần đề tỉnh xã
hội về thái độ và trách
nhiệm đối với cá nhân.
Người hùng và
người tình trong
truyện Kim Dung
Nhiều nhân vật người tình của KimDung chính là
những người hùng trong tình cảm, và trong nhiều trường hợp
người tình cònmạnhmẽ hơn cả những người hùng.
Nhân vật Tiêu Phong (còn gọi là Kiều Phong, do diễn viênHồQuân đóng) trong
phimchuyển thể từ truyện
Thiên Long Bát bộ
của KimDung. Ảnh: Internet
