4
Thời sự -
ThứBa21-7-2020
LÊ THOA
thực hiện
T
rên số báo ngày 20-7,
Pháp Luật TP.HCM
có
bài viết
“TP.HCM: Nhiều
đại biểu ủng hộ bỏ HĐND
quận, phường”
. Theo đó,
nhiều đại biểu HĐND quận,
phường và đại biểu HĐND
TP đều đồng tình với đề xuất
không tổ chức HĐND quận,
phường của UBND TP.
Vềviệcnày,PGS-TSVũVăn
Nhiêm,
Chủ tịch
Hội đồng
trường,
Trường
ĐH Luật
TP.HCM
(ảnh),
đã
có bàn luận về cơ sở hiến định,
cơ chế đại diện và cơ chế giám
sát khi không tổ chức HĐND
quận, phường tại TP.HCM.
Phù hợp với
tình hình mới
. Phóng viên:
Thưa ông,
TP.HCM có kiến nghị không
tổ chức HĐND cấp quận,
phường. Theo ông, đề xuất
này có phù hợp với các cơ
sở pháp lý hiện nay?
+
PGS-TS
VũVănNhiêm
:
TP.HCM đã có hai lần trình
đề án chính quyền đô thị năm
2007 và năm2014 nhưng chưa
được thông qua. Trên cơ sở các
chủ trương của Đảng, Quốc
hội và Chính phủ, từ cuối
năm 2019, TP.HCM tiếp tục
xây dựng đề án chính quyền
đô thị để trình các cơ quan
có thẩm quyền.
Một trong những nội dung
trong đề án chính quyền đô
thị lần này là thí điểm xây
dựngmô hình tổ chứcmột cấp
chính quyền (cấp TP) và hai
cấp hành chính (quận, huyện,
TP thuộc TP và phường, xã,
thị trấn). Tức là không tổ
chức HĐND ở quận, huyện,
TP (thuộc TP.HCM) mà chỉ
tổ chức cơ quan hành chính
quyền địa phương” và “cấp
chính quyền địa phương”.
Cụ thể, “cấp chính quyền địa
phương” thì có cả HĐND và
UBND, còn “chính quyền
địa phương” thì không nhất
thiết phải có cả HĐND và
UBND, được tổ chức ở các
đơn vị hành chính của nước
Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa
Việt Nam.
Đây chính là quy định
mở đường để tổ chức hợp
lý chính quyền địa phương,
phù hợp với đặc điểm nông
thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị
hành chính - kinh tế đặc biệt.
Nói cách khác, mỗi đơn
vị hành chính của nước ta sẽ
không cào bằng mà tùy theo
đặc điểm nông thôn, đô thị,
hải đảo có thể tổ chức một
mô hình phù hợp: Có thể có
cả HĐND và UBND (khi đó
gọi là cấp chính quyền địa
phương), hoặc chỉ tổ chức
UBND (khi đó gọi là chính
quyền địa phương).
Cần chú ý rằng việc tổ
chức mô hình chính quyền
địa phương không cào bằng,
có đơn vị hành chính có cả
HĐND và UBND, có đơn vị
hành chính chỉ tổ chức cơquan
quan này. Bởi HĐND là thiết
chế hiện thân của dân chủ, là
cơ quan đại diện cho ý chí,
nguyện vọng và quyền làm
chủ của nhân dân. HĐND có
vai trò trong việc quyết định
các vấn đề quan trọng của địa
phương và giám sát việc tuân
theo hiến pháp và pháp luật
ở địa phương.
. Vậy khi không còn HĐND
quận, phường thì cơ chế giám
sát của HĐND sẽ được thay
thế như thế nào, thưa ông?
+ Để mô hình tổ chức một
cấp chính quyền (cấp TP) và
hai cấp hành chính (quận,
phường) trong đề án chính
quyền đô thị của TP.HCM
lần này thuyết phục và hợp
lý, chúng ta cần xem xét, cân
chỉnh, có các biện pháp để
nâng cao hiệu quả hoạt động
của Ủy banMTTQViệt Nam
và các tổ chức thành viên của
mặt trận, các đoàn thể ở quận,
phường.
Làm sao cho MTTQ ở các
cấp địa phương thực sự là cơ
sở chính trị của chính quyền
nhân dân. Đây phải là cơ quan
đại diện, bảo vệ quyền và lợi
ích hợp pháp, chính đáng của
nhân dân. Đồng thời, MTTQ
tập hợp, phát huy sức mạnh
đại đoàn kết toàn dân tộc,
thực hiện dân chủ, giám sát,
phản biện xã hội…
Mặt khác, cần khởi động lại
dự luật về hội, nhanh chóng
trình Quốc hội thông qua dự
luật này. Bên cạnh đó, các cơ
quan báo chí cần phát huy
tinh thần giám sát, kịp thời
phản ánh tâm tư, nguyện
vọng, nhất là những vấn đề
bức xúc của nhân dân đến các
cơ quan nhà nước.
. CònHĐNDcấpTPsẽ phải
thay đổi cơ chế vận hành ra
sao, thưa ông?
+ Do không có HĐND ở
quận, phường nên gánh nặng
của HĐND quận và phường
trướcđâysẽdồn lênvaiHĐND
TP. Điều đó có nghĩa việc chỉ
tổ chức một cấp chính quyền
TP sẽ ảnh hưởng đến việc bảo
đảm tính đại diện, quyền làm
chủ của các tầng lớp nhân dân
ở các quận, phường. Đồng
thời, hoạt động giám sát của
HĐNDquận và phường trước
đây sẽ bị bỏ trống khi thiết
chế này không còn hiện diện
ở quận và phường.
Như thế, HĐNDTPcần cân
chỉnh lại số lượng đại biểu để
bảo đảm hợp lý tính đại diện.
Chẳng hạn, theo Cục Thống
kê TP.HCM, TP hiện có 322
đơn vị cấp xã (bao gồm 259
phường, năm thị trấn và 58
xã); số lượng đại biểu HĐND
TP có thể là 322/2 = 161 đại
biểu (mỗi đại biểu đại diện
cho hai phường kế nhau) và
được bầu theo cách thức đơn
vị bầu cử một đại diện. Nghĩa
là hai phường kế nhau thành
một đơn vị bầu cử và mỗi đơn
vị bầu cử này bầu duy nhất
một đại biểu.
Với cách thức bầu cử này,
hiệu quả của tính đại diện và
trách nhiệm giải trình được
nâng lên ở mức độ cao nhất.
.
Xin cám ơn ông.
•
Cán bộUBNDphường Bến Thành, quận 1 kịp thời giải quyết các hồ sơ cấp bách cho dân.
Ảnh: LÊ THOA
theo thiết chế UBND.
Tương tự, ở phường, xã,
thị trấn cũng không tổ chức
HĐND mà chỉ tổ chức cơ
quan hành chính theo thiết
chế UBND.
Điều 111 Hiến pháp năm
2013 quy định: “Chính quyền
địa phương được tổ chức ở các
đơn vị hành chính của nước
Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa
Việt Nam; cấp chính quyền
địa phương gồm có HĐND
và UBND được tổ chức phù
hợp với đặc điểm nông thôn,
đô thị, hải đảo, đơn vị hành
chính - kinh tế đặc biệt do
luật định”.
Có thể thấy điểm mới của
Hiến pháp năm 2013 so với
Hiến pháp năm 1992 là đã
có sự phân biệt giữa “chính
hành chính (mà không có cơ
quan dân cử) không phải đến
Hiến pháp năm 2013 mới có,
mà từ bản hiến pháp đầu tiên
của nước ta - Hiến pháp năm
1946 đã quy định vấn đề này.
Như vậy, việc TP.HCM và
một số địa phương đề xuất
mô hình này chính là kế thừa
và tiếp thu kinh nghiệm lập
hiến của Hiến pháp năm
1946 vào điều kiện và tình
hình mới hiện nay.
Đổi mới cơ chế
đại diện, giám sát
. Theo quan sát thực tiễn
của ông, hiện nay hoạt động
của HĐND quận, phường
tại TP.HCM hiệu quả như
thế nào?
+ Với tính chất là cơ quan
dân cử, HĐND được tổ chức
và đã tồn tại nhiều năm ở cả
ba cấp: Cấp tỉnh, cấp huyện
và cấp xã. Có lẽ không ít
lần chúng ta đã từng tổng
kết về hoạt động của HĐND
và không ít ý kiến cho rằng
HĐND, nhất là HĐND ở cấp
huyện và cấp xã còn mang
tính hình thức.
Mặc dù vậy, chúng ta không
thể phủ nhận vai trò của cơ
Nâng chất lượng đại biểu HĐND TP
Khi không tổ chức HĐND quận, phường, ngoài việc cân
chỉnh lại số lượng đại biểu theo hướng tăng, chúng ta cần
phải nâng chất lượng của đại biểu HĐND TP, để mỗi đại
biểu HĐNDphải thực sự nói lên tiếng nói, nguyện vọng của
người dân. Khi đó, mặc dù không tổ chức HĐND ở quận,
huyện nhưng mối liên hệ giữa HĐND TP với nhân dân;
giữa từng đại biểu với cử tri trong đơn vị bầu cử mà họ là
đại diện không những không xa hơn mà gần hơn. Đại biểu
phải phản ánh từng ngóc ngách, từng hơi thở cuộc sống
của người dân đã bầu ra họ.
Mô hình chính
quyền địa phương
không cào bằng.
Điều này không
phải đến Hiến pháp
năm 2013 mới có
mà từ bản Hiến
pháp năm 1946 đã
quy định.
Ngày 20-7, tin từ UBND huyện Hàm
Thuận Nam, Bình Thuận cho biết đã có
văn bản gửi Hạt Kiểm lâm huyện; công an
huyện và các đơn vị, địa phương liên quan
yêu cầu tiếp tục điều tra và xử lý nghiêm
hành vi phá rừng tại khu vực suối Vàng,
tiểu khu 300 thuộc Ban quản lý Khu bảo tồn
thiên nhiên (KBTTN) Tà Kóu.
Ngoài việc đề nghị cơ quan điều tra khẩn
trương điều tra, xác minh làm rõ hành vi
phá rừng trái pháp luật, UBND huyện Hàm
Thuận Nam cũng yêu cầu công an, Hạt
Kiểm lâm tham mưu làm rõ và xử lý trách
nhiệm của tập thể, cá nhân của các cơ quan,
đơn vị liên quan để xảy ra phá rừng.
UBND huyện cũng yêu cầu Hạt Kiểm
lâm chỉ đạo lực lượng kiểm lâm cơ động,
các bộ phận nghiệp vụ phối hợp với kiểm
lâm địa bàn hỗ trợ cho Ban quản lý KBTTN
Tà Kóu trong công tác bảo vệ rừng. Qua đó
kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý hành
vi vi phạm Luật Lâm nghiệp.
UBND huyện cũng đề nghị Ban quản
lý KBTTN Tà Kóu tăng cường lực lượng
bảo vệ giữ nguyên hiện trường vụ vi phạm,
tuyệt đối không để đốt dọn, làm thay đổi
hiện trường; chủ động xây dựng kế hoạch,
có biện pháp quản lý, bảo vệ rừng tại gốc,
bố trí ngay chốt bảo vệ rừng tại các khu vực
thường xuyên xảy ra phá rừng, lấn chiếm
đất lâm nghiệp.
Theo báo cáo của Hạt Kiểm lâm huyện
Hàm Thuận Nam, trưa 11-6, Ban quản
lý KBTTN Tà Kóu kiểm tra rừng tại khu
vực suối Vàng, tiểu khu 300 thuộc địa phận
xã Hàm Minh phát hiện ba thanh niên đang
đốt dọn cây rừng trên diện tích rừng bị phá
trái pháp luật trước đó. Qua xác minh, diện
tích rừng bị phá hơn 2.300 m
2
thuộc lô 25,
khoảnh 6, tiểu khu 300 thuộc rừng đặc dụng
KBTTN Tà Kóu. Quá trình làm việc, lập
biên bản vi phạm, cả ba thanh niên không
hợp tác, không ký vào biên bản và tự ý rời
khỏi hiện trường.
PHƯƠNG NAM
KhôngtổchứcHĐNDquận,phường:
Phù hợp hiến pháp
PGS-TS Vũ VănNhiêm cho rằng việc TP.HCMđề xuất mô hình không tổ chức HĐND quận, phường
là phù hợp với hiến pháp, đáp ứng tình hìnhmới của chính quyền đô thị.
Lâm tặc triệt hạ hàng trăm cây rừng tại suối Vàng, Tà Kóu
