5
Nghị quyết 98 là cơ
hội lớn để TP.HCM
phát huy vai trò
nòng cốt trong thúc
đẩy liên kết vùng,
giải quyết các điểm
nghẽn về hạ tầng
giao thông, nhân
lực, đất đai…
Thời sự -
ThứBa30-1-2024
LÊ THOA
thực hiện
S
au hơn một năm thực
hiệnNghị quyết 24/2022
của Bộ Chính trị, Chính
phủ, các bộ, ngành Trung
ương và chính quyền các
địa phương đã tập trung
nhiều giải pháp căn cơ để
thúc đẩy liên kết, phát triển
vùng Đông Nam Bộ.
Trao đổi với
Pháp Luật
TP.HCM
,PGS-TSĐỗPhúTrần
Tình, Viện trưởng Viện Phát
triển chính sách ĐHQuốc gia
TP.HCM (thuộc Trường ĐH
Kinh tế - Luật), cho rằng vùng
Đông Nam Bộ còn nhiều dư
địa để phát triển. Tuy nhiên,
để khai thác tốt các dư địa
này thì cần nhiều chính sách
đột phá, đặc thù hơn nữa mà
cấp bách nhất là đột phá về
thể chế liên kết vùng (LKV).
Cần luật hóa
liên kết vùng
.
Phóng viên
:
LKV Đông
NamBộ được nhắc đến từ lâu
chứ không phải đợi đến khi
Bộ Chính trị ban hành Nghị
quyết 24/2022, vậy tại sao
LKVĐông Nam Bộ vẫn chưa
có nhiều đột phá, thưa ông?
+
PGS-TS
Đỗ Phú Trần
Tình
: Theo tôi, mấu chốt của
vấn đề này là thể chế LKV.
Hội đồngđiềuphối vùngĐông
Nam Bộ hiện do Thủ tướng
Chính phủ làm chủ tịch hội
đồng, việc này đương nhiên
sẽ giúp các công việc của
vùng chạy nhanh nhưng quyền
lực của Thủ tướng không thể
đứng trên luật. Thủ tướng có
thể quyết nhanh, quyết mạnh
nhưng ở dưới các bộ, ngành,
địa phương vẫn phải làm theo
đúng luật.
Hiện nay, Hội đồng điều
phối vùng Đông Nam Bộ
không phải là một cấp hành
chính trung gian nên vướng
rất nhiều luật khi triển khai
các hoạt động của vùng trên
thực tế. Trong khi đó, chúng
ta chưa có luật về LKV.
Vấn đề quan trọng nhất
hiện nay là phải hoàn thiện
thể chế LKV, hay nói cách
khác là luật hóa vấn đề LKV.
Trước mắt, tôi cho rằng cần
có nghị định về LKV, sau đó
nghiên cứu thể chế hóa thành
Luật LKV và lâu dài là quy
định vào hiến pháp.
. Vậy phải chăng cần có
những cơ chế đặc thù, mang
tính bao quát để phát triển
vùng?
biệt là các điểm nghẽn về hạ
tầng giao thông, nguồn nhân
lực, đất đai…Từ đó, tạo động
lực và không gian phát triển
mới không chỉ cho TP.HCM
mà còn cho vùng và cả nước.
Thay vì để mỗi địa phương
đều có yêu cầu cơ chế đặc
thù như TP.HCM thì nên có
cơ chế đặc thù cho cả vùng
Đông Nam Bộ.
Theo tôi, Trung ương nên
chọn vùng Đông Nam Bộ để
thí điểm cơ chế đặc thù này,
trước hết là thí điểm vấn đề
thể chế vùng như tôi đã phân
tích ở trên.
.
Với những đề xuất đột phá
về thể chế nêu trên, liệu vùng
Đông Nam Bộ có thể đạt đến
kịch bản phát triển kinh tế
cao (8%-9%/năm trong giai
đoạn 2021-2030)?
+ Đây là kịch bản có thể
thực hiện được, thậmchí vùng
Đông Nam Bộ hoàn toàn có
thể đạt được mức tăng trưởng
kinh tế hai con số trong những
năm tới. Bởi nguồn lực của
vùng đang rất lớn nhưng chưa
được khai thác hết.
Hoàn thiện thể chế để có
tăng trưởng 2 con số
+ Đúng vậy. Hội đồng điều
phối vùngĐôngNamBộ cũng
nên được thành lập như một
cơ quan chuyên trách thuộc
Chính phủ. Cơ quan này do
Chính phủ quyết định thành
lập mà không phải thông qua
Quốc hội, thực hiện nhiệm
vụ mà Chính phủ giao phó
cũng như thực hiện chức năng
điều phối trong phạm vi vùng
Đông Nam Bộ.
Với vai trò là một cơ quan
thuộc Chính phủ, Hội đồng
điều phối vùng Đông Nam
Bộ có vị trí, vai trò phù hợp
với quy định tại Nghị định
10/2016 quy định về cơ quan
thuộc Chính phủ.
Khi đó, Hội đồng điều phối
vùng Đông Nam Bộ sẽ có tư
cách pháp nhân độc lập, có
con dấu riêng, được cấp và
sử dụng ngân sách. Đây sẽ
là một cấp hành chính trung
gian. Khi Hội đồng điều phối
vùng Đông NamBộ đã là một
cơ quan chuyên trách thì có
thể dùng ngân sách để đầu
tư cho hạ tầng, giao thông
của vùng.
Hiện nay, tỉ lệ trích ngân
sách của các tỉnh, thành trong
vùng Đông NamBộ về Trung
ương khá cao. Vì vậy, theo tôi,
Trung ương cần cân nhắc có
thể giảm bớt tỉ lệ trích này và
giữ lại để đưa vào Quỹ đầu
tư hạ tầng vùng Đông Nam
Bộ nhằm thực hiện các dự án
ưu tiên thúc đẩy LKV. Nếu
làm được điều này sẽ tạo đột
phá lớn cho sự phát triển của
vùng Đông Nam Bộ.
Có thể đạt tăng
trưởng hai con số
.
Có ý kiến cho rằng có thể
vận dụng các cơ chế từ Nghị
quyết 98 đang áp dụng cho
TP.HCM để áp dụng cho cả
vùng Đông Nam Bộ. Quan
điểm của ông về vấn đề này?
+
Nghị quyết 98 là cơ hội
lớn để TP.HCM phát huy tốt
vai trò nòng cốt, đầu tàu trong
thúc đẩy LKV để giải quyết
được các điểm nghẽn trong
phát triển kinh tế - xã hội, đặc
Thời gian qua, chúng ta
thấy sự phát triển của vùng
chủ yếu từ sự nỗ lực của từng
địa phương, còn vấn đề LKV
vẫn chủ yếu do thị trường
dẫn dắt. Nếu bây giờ có thể
hình thành thể chế LKV tốt
thì có thể giải quyết được bài
toán này.
Kinh nghiệm phát triển của
các quốc gia, nhất là bốn con
rồng châu Á (Hàn Quốc, Đài
Loan, Singapore và Hong
Kong) cho thấy giai đoạn
đầu của quá trình phát triển,
các quốc gia đạt được tốc độ
tăng trưởng kinh tế cao chủ
yếu dựa vào các nguồn lực vật
chất. Tuy nhiên, khi đã vượt
ra khỏi mức thu nhập trung
bình rồi mà vẫn tiếp tục khai
Chuyên gia cho rằng quan trọng nhất hiện nay là phải hoàn thiện thể chế để tăng liên kết
vùng Đông NamBộ, khơi thông các cửa ngõ thông qua các dự án.
thác nguồn lực này là chủ yếu
thì nền kinh tế có thể rơi vào
“bẫy thu nhập trung bình”.
Do đó, để thoát khỏi “bẫy
thu nhập trung bình”, các quốc
gia cần tập trung khai thác
các nguồn lực phi vật chất,
trong đó nổi bật là vấn đề thể
chế, môi trường, chính sách.
.
Vậy vai trò của TP.HCM
trong phát triển vùng Đông
Nam Bộ xứng tầm ra sao?
+ Chúng ta thường đặt khái
niệm “vùng TP.HCM” cũng
chính vì vai trò đầu tàu của
TP trong vùng.
TP.HCMsẽ thúc đẩy các địa
phương khác phát triển nhưng
chính các địa phương phát
triển cũng sẽ kéo nguồn lực
về cho TP.HCM, đây là mối
quan hệ tương hỗ lẫn nhau.
Chẳng hạn, nếu TP.HCM
và Bình Dương liên kết phát
triển đường sắt đô thị (metro)
thì có thể giải quyết vấn đề đô
thị hóa của cả hai địa phương.
Khi đó người dân có thể ban
ngày làm việc ở TP.HCM, tối
vềBìnhDương sinh sống hoặc
ngược lại. Điều này cũng góp
phần giải quyết bài toán gánh
nặng về xã hội, giao thông,
môi trường… của TP.HCM
cũng như thúc đẩy đô thị mới
Bình Dương phát triển.
Chiếc áo của TP.HCM đã
chật rồi, chúng ta cần mở
rộng chiếc áo này ra các địa
phương lân cận và làm rõ
khái niệm “vùng TP.HCM”.
. Xin cảm ơn ông.•
Động lực
để vùng
Đông Nam
Bộ cất cánh
- Bài 2
PGS-TSĐỗ Phú Trần Tình.
TP.HCM cần thể hiện vai trò đầu tàu của
mình trong quy hoạch Đông Nam Bộ. Do
đó, TP.HCM với vai trò là trung tâm của vùng
quy hoạch, cần gắn với định hướng kết nối
đô thị, kết cấu hạ tầng, thúc đẩy LKV và nội
vùng. Quy hoạch TP.HCM cần phân bổ hài
hòa các khu vực công nghiệp, dịch vụ, kể cả
nông nghiệp, tối đa hóa khả năng kết nối với
các tỉnh lân cận.
Trong hoàn thiện hạ tầng giao thông vùng,
TP.HCM cần đẩy nhanh việc xây dựng các
đường cao tốc nốiTP.HCMvới các cửangõ, các
đầumối giao thông quan trọng và các đường
vành đai thuộc khu vực TP.HCM.
Cụ thể, hoàn thành đường vành đai 3, vành
đai 4; Bến Lức - LongThành;TP.HCM - Mộc Bài;
TP.HCM - Chơn Thành; Biên Hòa - Vũng Tàu;
DầuGiây - LiênKhương, GòDầu - XaMát, Chơn
Thành - Đức Hòa, Chơn Thành - Gia Nghĩa.
Tiếp tục đầu tư mở rộng các tuyến cao tốc
TP.HCM-LongThành-DầuGiây,TP.HCM-Trung
Lương - Mỹ Thuận theo quy hoạch.
Về đường sắt, nâng cấp tuyến đường sắt
Bắc - Nam và khu đầu mối TP.HCM hiện có
để nâng cao hiệu quả khai thác đường sắt.
Tiếp tục đầu tư đưa vào khai thác các tuyến
đường sắt đô thị TP.HCM; nghiên cứu sớm
đầu tư tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long
Thành, tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng
Tàu nối TP.HCM, Đồng Nai với TP Vũng Tàu
ra cảng Cái Mép - Thị Vải, tuyến đường sắt
TP.HCM - Cần Thơ.
Về hàng hải, tiếp tục hiện đại hóa cảng cửa
ngõquốc tếCái Mép -ThịVải thành cảngquốc
tế trung chuyển lớn, tầmcỡ khu vực châuÁvà
quốc tế; xúc tiến xây dựng cảng trung chuyển
quốc tế Cần Giờ…
PGS-TS
ĐỖ PHÚ TRẦN TÌNH
Khơi thông các cửa ngõ TP.HCM
Theo chuyên gia, nếu TP.HCMvà BìnhDương liên kết phát triển đường sắt đô thị (metro) thì có thể giải quyết vấn đề đô thị hóa
của cả hai địa phương. Ảnh: HOÀNGGIANG
