8
cho cả nước.
.
Quy hoạch và đặt ra vấn đề đưa
ĐBSCL thành một vùng động lực
phát triển cho cả nước có phải là
quá muộn? Bởi bối cảnh hiện nay
có vẻ đang phát sinh nhiều yếu tố
không thuận lợi?
+ Các chuyên gia đánh giá và dự
thảo quy hoạch cũng chỉ ra ĐBSCL
đang gặp nhiều thách thức.
Thứ nhất là thách thức về nước,
bởi đây vốn là yếu tố quan trọng
bậc nhất. Kế hoạch khai thác, sử
dụng nước của các quốc gia đầu
nguồn đang làm thay đổi quy luật
của nước đối với ĐBSCL. Xưa kia
bà con ĐBSCL đều tính được thời
điểm lũ về, lũ rút và có kế hoạch
mưu sinh. Giờ quy luật ấy đã biến
đổi thất thường.
Hệ lụy là khi nước sông thấp đi
thì nước biển tràn vào tạo ra xâm
nhập mặn, đất canh tác bị phá hủy.
Trong khi đó, ĐBSCL phụ thuộc
nhiều vào phù sa mỗi khi lũ về.
Đến nay, phù sa do lũ về đã thiếu
hụt. Điều đó khiến cho tài nguyên
nước ngày càng cạn kiệt.
Có thể thấymột nghịch lý: ĐBSCL
là vùng cuối nguồn, lẽ ra phải nhiều
nước thì lại đang… thiếu nước.
Biến thách thức thành
cơ hội phát triển
.
Đó là các điều kiện tự nhiên,
còn các yếu tố xã hội như nhân lực
chẳng hạn?
+ Về nguồn nhân lực thì ĐBSCL
đang có dân số trẻ, đang trong thời
kỳ dân số vàng. Tuy vậy, thực trạng
di cư từ ĐBSCL đến các vùng khác
như TP.HCM, Đông Nam bộ là
thách thức mà vùng này phải đối
mặt. Đáng nói là lực lượng di cư
lại là lao động có chất lượng.
Các chuyên gia cũng đánh giá
việc di cư này có cả nguyên nhân
nội vùng. Tuy nhiên, quan trọng
Đô thị -
ThứNăm26-11-2020
nhất là nguyên nhân ngoại lai, tức
là sức hút từ các khu vực khác.
Bởi vậy, ĐBSCL muốn giữ được
nhân lực chất lượng cao thì đòi hỏi
các yếu tố làm nên sức hút. Động
lực phát triển của vùng cũng phải
không thua kém các khu vực khác.
.
Vậy dự thảo Quy hoạch ĐBSCL
lần này định hướng thế nào?
+ Trong dự thảo quy hoạch, Bộ
KH&ĐT thể hiện một quan điểm
khá mới mẻ. Dự thảo không chỉ nêu
bật các khó khăn, thách thức mà
còn làm rõ các lợi thế, tiềm năng
của ĐBSCL và xác định cần phải
biến các thách thức thành cơ hội
phát triển. Quan điểm xuyên suốt
vẫn là phải phát triển tập trung và
đầu tư hạ tầng đồng bộ, coi đó là
giải pháp cơ bản để tạo ra liên kết,
phát triển toàn vùng.
Định hướng này cũng phù hợp
với yêu cầu của Chính phủ khi
đặt vấn đề ĐBSCL phải thành
một vùng phát triển hài hòa công
nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, đô
thị, con người…
Chẳng hạn, chuyển đổi một vùng
từ “ngọt” sang “lợ” hay “mặn” như
cách phân vùng trong quy hoạch
thì cũng phải tính đến thói quen,
tập quán của người dân. Mục đích
là tạo ra sinh kế cho người dân sau
chuyển đổi.
. ĐBSCL còn có thể phân thành
ba vùng là “ngọt, lợ, mặn”. Vậy
định hướng sản xuất cho các vùng
sẽ như thế nào?
+ Những địa phương thuộc vùng
mặn sẽ tập trung canh tác thủy sản,
nước lợ thì hỗn hợp, còn vùng ngọt
sẽ tập trung trồng lúa.
Dĩ nhiên không chỉ có nông
nghiệp, mà theo yêu cầu thì phải là
nông nghiệp chất lượng cao thì công
nghiệp, dịch vụ… cũng là vấn đề.
ĐBSCL hiện nay công nghiệp vẫn
còn quy mô nhỏ, dịch vụ còn yếu.
Bởi vậy, dự thảo quy hoạch cũng
đề xuất các địa phương định hướng
phát triển gia tăng công nghiệp và
dịch vụ.
Phát triển hạ tầng là
vấn đề then chốt
.
Vừa rồi ở Quốc hội, hạ tầng cho
ĐBSCL, nhất là hạ tầng giao thông
được đề cập nhiều. Vậy hạ tầng giao
thông trong dự thảo quy hoạch nếu
được triển khai có đáp ứng cơ bản
nhu cầu của vùng không?
+ Đây là một trong những vấn đề
then chốt để giải quyết bài toán liên
kết và lưu thông hàng hóa. Phải hình
thành được các tuyến giao thông
cho toàn vùng.
Dự thảo quy hoạch đề cập đến ba
tuyến dọc, hai tuyến ngang, song
song đó là các tuyến kết nối khác.
Bộ GTVT cũng đã có dự kiến về
tiến độ xây dựng các tuyến giao
thông này và đến năm 2040 thì hoàn
thành toàn bộ.
Giao thông thủy nội địa của vùng
cũng rất quan trọng. Tuy nhiên,
điểm nghẽn trong giao thông thủy
hiện còn khá nhiều do lưu không
các cầu qua kênh, sông còn thấp...
Dự thảo quy hoạch vì thế cũng gợi
mở một số hướng để không chỉ đáp
ứng cho ghe thuyền di chuyển được
mà còn cho các phương tiện giao
thông thủy khác lớn hơn.
.
Vậy rõ ràng là hạ tầng giao
thông ở ĐBSCL không chỉ nóng ở
Quốc hội, mà còn ngay trong dự
thảo quy hoạch?
+ Nếu nói về điểm nóng hạ tầng
giao thông thì hiện đang có một số
điểm nóng. Một là việc xây dựng
cảng Trần Đề. Có ý kiến lại cho
rằng nên làm cảng ở cửa Định An,
có ý kiến nói nên làm ở Cà Mau…
Sóc Trăng thì muốn xây dựng
cảng Trần Đề thành cảng nước sâu
quốc tế, cách bờ khoảng 15 km. Tuy
nhiên, đây là một cảng… khó xây
dựng, mà thực tế thì ĐBSCL cần
có một cảng nước sâu quốc tế để
tiết kiệm chi phí logistics là điều
không phải bàn cãi.
Hay đối với đề xuất xây dựng
đường ven biển ĐBSCL, rõ ràng
là đề xuất này rất ý nghĩa đối với
vùng. Tuy vậy, còn nhiều ý kiến khác
nhau vì vùng ven biển ĐBSCL nền
đất yếu, có nhiều cửa sông lớn. Nếu
làm đường ven biển thì chi phí trị
nền và xây cầu là rất lớn.
. Xin cám ơn thứ trưởng..
•
Bộ KH&ĐT sẽ tiếp tục lấy ý kiến các lãnh đạo địa phương, chuyên gia để hoàn chỉnh dự ánQuy hoạchĐBSCL. Ảnh: QT
Tiêu điểm
Dự thảo không chỉ nêu
bật các khó khăn, thách
thức mà còn làm rõ các
lợi thế, tiềm năng của
ĐBSCL và xác định cần
phải biến các thách thức
thành cơ hội phát triển.
Chúng tôi kỳ vọngquy hoạch
ĐBSCL sẽ làmột quyhoạchmẫu,
đạt được các mục tiêu và trở
thành kinh nghiệm tốt cho việc
xây dựng quy hoạch các vùng
còn lại trên cả nước.
Thứ trưởng Bộ KH&ĐT
TRẦN QUỐC PHƯƠNG
Quy hoạch ĐBSCL: Cần nhất sự
CHÂNLUẬN
thực hiện
“Đ
iểmquan trọng nhất của dự
thảo Quy hoạch ĐBSCL
này chính là sự đồng thuận
từ trung ương đến địa phương. Trong
đó cần sự đồng thuận cơ bản của 13
tỉnh ĐBSCL về định hướng phát
triển mà dự thảo kế thừa từ các văn
bản của Đảng, Chính phủ”. Trao đổi
với
Pháp Luật TP.HCM
trước thềm
hội nghị về quy hoạch ĐBSCL,
Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc
Phương
nhận định như trên.
ĐBSCL đang gặp
nhiều thách thức
.
Phóng viên
:
Như vậy,
tính chất
của hội nghị Quy hoạch vùngĐBSCL
thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm
2050 (tổ chức vào sáng nay, 26-11,
tại Cần Thơ) là gì, thưa thứ trưởng?
+Thứ trưởng
TrầnQuốc Phương
:
Hội nghị này chắc chắn gắn với
những nội dung cơ bản của dự thảo
quy hoạch. Trên cơ sở đó, chúng
ta có thể hình dung ra được hướng
đi cũng như chiến lược phát triển
ĐBSCL trong thời gian tới.
Sau hội nghị tham vấn ngày 20-
11, hôm nay chúng tôi tiếp tục tổ
chức một hội nghị cấp cao. Mục
đích để lãnh đạo các địa phương,
các chuyên gia bày tỏ quan điểm,
góp ý cho dự thảo. Từ đó bảo đảm
được tính thống nhất, đồng bộ và
đạt được sự đồng thuận, quyết tâm
chính trị cao trong quy hoạch phát
triển ĐBSCL.
. Dù có quy hoạch gì đi nữa thì
rõ ràng lịch sử từ trước tới nay
cho thấy ĐBSCL có vai trò quan
trọng với cả nước, nhất là lúc bắt
đầu đổi mới.
+ Thì hiện tại cũng vậy, nhất là
khi COVID-19 xảy đến. ĐBSCL
có vai trò lớn, nông nghiệp mạnh
và nông nghiệp đã góp phần quan
trọng vào tăng trưởng, ổn định cho
Việt Nam trong bối cảnh COVID-19
gây ra những tác động tiêu cực.
Tuy nhiên, thực tế đã chỉ ra tốc
độ tăng trưởng của ĐBSCL gần đây
chựng lại so với các vùng khác.
Điều đáng lưu ý là tỉ lệ đóng góp
của nông nghiệp vào GDP cần phải
có thời gian, trong khi đó yêu cầu
đặt ra đối với ĐBSCL thì phải trở
thành một vùng động lực phát triển
Thứ trưởng Bộ KH&ĐT cho rằng cần có
sự thống nhất, đồng bộ và đồng thuận
từ trung ương đến địa phương trong
quy hoạch phát triểnĐBSCL.
.
13 tỉnhĐBSCL thể hiện ý kiến củamình như thế nào đối
với dự thảo quy hoạch quan trọng này, thưa thứ trưởng?
+ Tinh thần chung là các tỉnh đồng tình giải quyết các
vấn đề trong liên kết vùng, không tách bạch địa phương
nọ, địa phương kia, không cònmạnh ai nấy chạy. Bởi thật
ra nếu không như vậy thì động lực phát triển sẽ bị phân
tán, nguồn lực phát triển cũng bị chia sẻ, không tạo ra
được động lực đủ lớn thúc đẩy cả vùng.
Tuy vậy, cũng không hẳn là 100% các vấn đề đều đạt
được sự đồng thuận, bởi các giải pháp để tạo ra động lực
phát triểnkhônghẳn lúcnàocũng làmmọi người hài lòng.
Chẳng hạn vấn đề xử lý rác. Theo quy hoạch vùng thì
cần phải có một khu xử lý tập trung. Vấn đề là khu xử lý
rác sẽ đặt ở tỉnh nào. Liệu lãnh đạo một địa phương có
thuyết phục được HĐND và nhân dân đặt một nhà máy
rác rất to ở địa phươngmình không. Vì thế cũng có ý kiến
cho rằng: Thôi, rác của tỉnh nào thì tỉnh ấy lo.
Vẫn còn nhiều vấn đề cần sự đồng thuận hơn.
Không tách bạch địa phương
