33
XuânKỷHợi 2019
C
on sam - từng
được gọi là
“horsefoot crab”
vì vỏ của chúng
trông giống móng
ngựa, tồn tại suốt 250 triệu năm
qua, cùng tổ tiên bò cạp và
nhện, là loài sinh vật có nhiều
ở vùng biển Nam Trung bộ.
Vào mỗi mùa xuân, đặc biệt
là mùa trăng lúc thuy triều lên
cao, hàng ngàn con sam tìm về
vùng biển cạn để sinh sản. Bụng
con nào cũng nung núc những
trứng. Lúc này, những người đi
biển dễ dàng bắt được những
đôi sam bám dính nhau bằng
lưới cào.
Món gỏi trứng sam sẽ không
phụ lòng vị khách ẩm thực nào
cất công lặn lội hơn 70 cây số
về phố biển Cần Giờ. Ông
Minh, chủ nhà hàng Duyên
Hải ở Cần Giờ có bán món
này cho biết sam không phải
là món cầu kỳ, nhưng để có
món gỏi sam độc chiêu không
lẫn vào đâu thì người chế biến
phải tốn không ít công phu.
Con sam cái rửa sạch đem
đặt lên bếp than hồng, trở
đều cho đến khi chín vàng
ươm, bốc mùi thơm sực mũi.
Đoạn ông dùng kéo thật bén
cắt bốn nhát lấy xong phần
bụng, thêm một nhát vòng
quanh cái yếm sẽ lấy nguyên
bộ trứng sam. Ngoài trứng,
sam cái chỉ có phần thịt ở
sống lưng và sát đuôi cỡ bằng
hai ngón tay là ăn được. Thịt
sam nướng dai, thơm và ngọt
hơn tôm càng nướng. Trứng
sam bùi, béo nhưng ăn lại ít
ngán. Xé thịt và trứng sam làm
từng miếng nhỏ, trộn với các
thứ gia vị gồm củ hành ta xắt
mỏng, hành lá, tỏi, ớt, ngò rí,
húng cây, rau răm, mè và đậu
phộng rang giã nhuyễn, thêm
chút giấm gạo, nêm nếm cho
vừa miệng là dùng ngay được.
Gỏi sam ăn với nước mắm
chanh ớt thật cay, tính hàn của
thịt sam gặp vị cay nồng của
ớt là âm dương hài hoa. Một
phiên bản khác của món gỏi
sam là luộc chín sam, gỡ lấy
trứng phi mỡ hành rồi đem
trộn gỏi. Nhưng ông Minh
còn có một biến tấu sam nữa
cũng khó đụng hàng là món
trứng sam kho tiêu, kho với
nước mắm ngon và bỏ tiêu sọ,
ăn với cơm nóng cũng hết ý.
Thái Hoãn - anh bạn quanh
năm thường chu du khắp thế
giới cho biết dù trong tự điển mở
Wikipedia không nhắc đến Thái
Lan trong danh sách các quốc gia
có nhiều sam, nhưng anh ngạc
nhiên khi thấy sam được bày bán
khá nhiều ở Thái. Hầu như ở các
khu ẩm thực đông đúc khách
du lịch đều gặp. Giá cả khá phải
chăng, tùy theo kích cỡ từ 150
đên 200 baht (khoảng 100.000-
150.000 đồng) một con sam,
miễn phí phần chế biến.
Ngoài món nướng, ở Thái
phần lớn sam được chế biến
thành món gỏi Yum Khai
Mengda Talay (hoặc Yam
Mengda Talay), món ăn đã
được tờ
The Guardian
hàng đầu
Anh quốc ca tụng. Món Yum
Khai Mengda Talay này có
thêm đu đủ xanh, xoài non bào,
lá bạc hà, cà chua bi vừa chua
vừa ngọt, hành ngò và ớt Thái
rất cay trộn với nước cốt chanh
sả nồng nàn…
“Trứng sam nướng có thể hơi
khô, nhưng bù lại mùi của khói,
vị cháy cạnh xem xém rất cuốn
hút và nếu có lỡ khô khô chút thì
đã có đámrau cỏ trộn vô phối với
nhau rất hợp. Dọn luôn lên trên
cái mai sam thay cái dĩa, tiện lợi
như từ thời cổ đại xa xưa nhưng
cũng rất organic thời thượng” -
tay Hoãn kể.
Trở lại với món sam Cần
Giờ, ông Minh cho hay để
món gỏi sam đỡ ngấy và bắt
mắt hơn, có một biến tấu là
sam buffet. Chọn trái bưởi da
xanh ngon tách múi, củ cải
chua thái nhỏ, rau é, húng,
đậu phộng rang, nước mắm
tỏi, ớt, hành phi… để khách
tự ý pha chế. Nếu có thêm cút
rượu đế chính hiệu nữa là vừa
đủ vị béo, bùi, chua, cay, mặn,
ngọt, vừa dân dã mà không
kém phần sang trọng.•
biểnCầnGiờ
Đến Cần Giờ vào mùa xuân, ngoài việc
hưởng thụ không khí trong lành và hải
sản phong phú, du khách không thể bỏ
qua thứ “độc” là món gỏi sam nức tiếng
của vùng này.
DIỆU THÙY
Đếncửasông
thưởng
thức
sam
ÔngMinh đang chế biếnmón gỏi samCầnGiờ.
Thực đơnmón sambên xứ Chùa Vàng
(Thái Lan).
Người thương
Đừng gọi nhau là người tình em ạ
Nghe trơ trơ và sống sượng thế nào
Cứ như là đem lợi ích đổi trao
Rồi một ngày, mạnh ai đi đường nấy
Nếu có thể, là người yêu, em ạ
Nghe đắm say và chan chứa ngọt ngào
Khi trong lòng rộn rã những khát khao
Tay trong tay mà mơ về hạnh phúc
Nhưng không phải cuộc đời êm ả hết
Cũng có khi yêu dấu phải ngậm ngùi
Cũng có khi thương nhớ phải phai phôi
Thì gọi nhau là người thương, em ạ
Bởi tình thương mênh mông như biển cả
Người ta vui là mình cũng vui rồi
Dẫu cuộc đời chưa trọn mộng lứa đôi
Vẫn ngóng về nhau, cầu cho nhau hạnh phúc
Ta thầm nói với nhau lời chúc phúc
Sống bình an, vui vẻ nhé, hỡi người
Ngày tháng rồi như nước chảy mây trôi
Vẫn mãi gọi tên nhau, người thương đó…
TRẦMNGUYÊN
Vầng trăng đã vỡ
trong anh…
Khi chơi vơi đỉnh sương mờ
Hỏi em còn nửa sợi tơ vương nào?
Ừ thôi, nàng chọn thanh cao
Thì xin đừng mãi chém vào đời anh
Đã qua xa lắc, tuổi xanh
Đã như quả chín trên cành sợ sâu
Đã ghim tủi hận trong nhau…
Thì nay xóa nhé, dầu đau đớn lòng
ANH TUẤN
